Αφιερώματα

Στο σύμπαν του Ρομπέρτο Μπολάνιο εισήλθα διαβάζοντας για πρώτη φορά το μυθιστόρημα «Φυλαχτό». Ενώ είχα ακούσει διάσπαρτες γνώμες, κυρίως θετικές, δεν είχα ιδέα με τι θα ερχόμουν αντιμέτωπη. Το ταξίδι σε μια νέα λογοτεχνική άβυσσο είχε ξεκινήσει και τίποτα πια δεν θα ήταν το ίδιο στα αναγνωστικά μου βιώματα.

Τι είναι αυτό που τον κάνει τόσο μοναδικό; Για αρχή η ικανότητα του να συνδυάζει τα αφηγηματικά είδη. Στο τεράστιο σε όγκο και ευφυία μυθιστόρημά του «2666», νιώθεις πως ταυτόχρονα διαβάζεις αστυνομική λογοτεχνία, επιστημονική φαντασία, ιατροδικαστική αναφορά και δημοσιογραφικό ρεπορτάζ. Και μέσα σε 1000 σελίδες, που διαβάζονται σαν νερό, αντιλαμβάνεσαι πως δεν έχεις ξαναδιαβάσει κάτι παρόμοιο, πως έχεις έρθει αντιμέτωπος/η με έναν νέο τρόπο αφήγησης που έχει ωστόσο βασιστεί στα παραδοσιακά υλικά της μυθιστοριογραφίας.

Η πολιτική ως «αλατοπίπερο»

Ο Μπολάνιο ήταν βαθιά πολιτικοποιημένος και πολιτικά δραστήριος και αυτό διαφαίνεται στα έργα του. Οι πολιτικές αναφορές του, συνήθως αυτοβιογραφικές, μπερδεύονται αριστοτεχνικά στην πλοκή δημιουργώντας την επιθυμία για περισσότερη εμβάθυνση. Μπορεί οι αναφορές του να γίνονται σε συγκεκριμένα γεγονότα στη Χιλή ή το Μεξικό, αλλά οι αξίες κοινωνικές και πολιτικές που προτάσσει έχουν σίγουρα οικουμενικό χαρακτήρα. Με έναν περίεργο τρόπο ο Μπολάνιο σε κάνει συνοδοιπόρο και μαζί του θες κι εσύ να φτιάξεις έναν καλύτερο κόσμο. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι το σύμπαν του Μπολάνιο είναι αγγελικά πλασμένο. Κάθε άλλο. Το Κακό παραμονεύει παντού, έτοιμο να καταστρέψει και να αλλοτριώσει. Και συνήθως το πετυχαίνει. Όμως, ακόμη κι όταν δεν γίνεται ξεκάθαρο στην αφήγηση, η ελπίδα για έναν καλύτερο κόσμο βρίσκεται εκεί, ανάμεσα στις λέξεις που τόσο έξυπνα και αριστοτεχνικά χρησιμοποιεί ο Μπολάνιο, κάνοντας συμμέτοχο τον αναγνώστη.

Ο έρωτας και οι γυναίκες

Το ερωτικό στοιχείο είναι πάντα διάχυτο στα έργα του Μπολάνιο. Η μορφή του είναι αέρινη, σχεδόν εξαϋλωμένη, σου αφήνει ένα αίσθημα τρυφερότητας. Οι ηρωίδες του από την άλλη είναι δυναμικές, ανεξάρτητες, προχωρούν την πλοκή ένα βήμα παρακάτω. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Αουξίλιο Λακουτύρ, η οποία στο «Φυλαχτό» εμφανίζεται ως η μητέρα της ποίησης του Μεξικού μέσα από μια πρωτοπρόσωπη αφήγηση στα όρια της παραίσθησης.

Η λογοτεχνία

Δεν έχει χαρακτηριστεί τυχαία ως ο μεγαλύτερος συγγραφέας της γενιάς του. Ούτε είναι τυχαίο ότι διαβάζεται από όλες τις γενιές ανεξάρτητα και με τον ίδιο ενθουσιασμό. Ο Μπολάνιο αγαπά τη λογοτεχνία. Όχι μόνο ως μορφή Τέχνης, αλλά και ως τρόπο απόλαυσης ή ακόμη και ψυχοθεραπείας. Οι αναφορές στα έργα του στην ίδια τη λογοτεχνία είναι πολλές και σε ορισμένες περιπτώσεις ανέλπιστες. Όμως κατά τι γνώμη μου αυτή είναι η μοναδικότητα του. Δε φοβάται να τη συνδυάσει, να την αποδομήσει για να την ξανασυνθέσει. Και για αυτή του τη μοναδικότητα τον ευγνωμονούμε και γυρνάμε πάντα σ’ αυτόν για περισσότερη απόλαυση και μεγαλύτερη απελευθέρωση.