Απόψεις

Όσο μεγαλώνεις τόσο συναντάς στις γυναίκες δίπλα σου χειριστικές, τοξικές ή κακοποιητικές συμπεριφορές από τους συντρόφους τους. Πολλές φορές και στη δική σου προσωπική ζωή. Και στους καλύτερους κύκλους να κυκλοφορείς αποκλείεται να μην υπάρχει μια σχέση που να είναι βαθιά προβληματική. Οι άνθρωποι που συναναστρέφομαι κατατάσσονται αρκετά συχνά στην αριστερά, ή σε κάποιο ιδεολογικό ρεύμα με φεμινιστικές επιρροές. Μέσα στα χρόνια για τους ίδιους ανθρώπους στις ερωτικές τους σχέσεις, αλλά και από δικούς μου ερωτικούς συντρόφους, έχω ακούσει και βιώσει σκηνικά body shaming, ακραίας ζήλιας, περιστατικά όπου δεν αφήναν την κοπέλα τους να κατέβει από το αμάξι ενώ έτρεχαν σαν τρελοί και το αμάξι ήταν δικό της, κουδούνια στη μέση της νύχτας, μπουνιές σε πόρτες, απαράδεκτο λεξιλόγιο στο messenger και άλλα πολλά. Στον ακόμα ευρύτερο περίγυρο κάποιες έχουν φάει κάποια σφαλιάρα ή και παραπάνω, άλλες έχουν βιαστεί από κάποιον που εμπιστεύονταν και όλες μας έχουμε πέσει πάνω σε έναν επιδειξία στο δρόμο, έχουμε υποστεί catcalling και παρενόχληση. Δεν υπερβάλλω. ΟΛΕΣ.

Η φετινή χρονιά ήταν απλά το επιστέγασμα όλων αυτών. Ήταν το «κοίτα να δεις μέχρι που μπορεί να φτάσει». Και μας στοίχειωσε. Τις προάλλες καθόμουν στον καναπέ μου με μία φίλη μου, πολύ χαλαρές και συζητάγαμε για έναν πρόσφατο πρώην της. Ήταν τοξικός με αποτέλεσμα συχνά να της προκαλεί άγχος σε μια περίοδο που ήταν ήδη ευαίσθητη. Δεν τον είχα συμπαθήσει και της είπα εμφατικά να τον έχει στο νου της για τυχόν παρεμβατική συμπεριφορά. Ξαφνικά την έπιασε πανικός και μου φώναξε να σταματήσω γιατί την στρεσάρω και γιατί ξέρω γω έξω σκοτώνουν γυναίκες. Εκεί συνειδητοποίησα πόσο σοκαριστικό είναι να σκάει μια φούσκα στην κοινωνία. Το να ειπωθεί κάτι και να γίνει διακριτό είναι ένα πράγμα. Το να ζεις με αυτό είναι κάτι άλλο. Μπορεί πλέον να αναγνωρίζουμε πιο εύκολα τα σημάδια, αλλά το να έχεις γνώση της ενδεχόμενης δυναμικής τους είναι απολύτως τρομαχτικό. Κυρίως επειδή απαιτεί την ανάληψη ευθυνών και μέτρων.

Υπάρχει μια συμφωνία όταν συζητάμε για τις γυναικοκτονίες, το #metoo και την παρενόχληση φέτος. Ότι δεν αυξήθηκαν τα περιστατικά, απλά τα μαθαίνουμε γρηγορότερα, τα λέμε με τ’ όνομα τους και οι αντιδράσεις είναι σφοδρότερες. Δεν άλλαξε η βία. Εμείς αλλάξαμε. Σταματήσαμε να αποφεύγουμε τον ελέφαντα στο δωμάτιο, καταδεικνύοντας ξανά και ξανά όσα συμβαίνουν σε μας και γύρω μας. Ένα απλό σκρολάρισμα σε διάφορες φεμινιστικές σελίδες στα social media, αποδεικνύει πως πλέον υπάρχει και ο χώρος για να ειπωθούν τα περιστατικά κακοποίησης και η απαραίτητη αλληλεγγύη. Μόνο δρόμος προς τα πίσω δεν υπάρχει, σε μια λογική αποσιώπησης και συγκάλυψης, γι’ αυτό και είναι εξοργιστική η άρνηση της κυβέρνησης να αναγνωρίσει νομικά τον όρο «γυναικοκτονία» στον Ποινικό Κώδικα. Είναι σαν να λέει σε όσες δολοφονήθηκαν και σε όσες είχαν το θάρρος να μιλήσουν δημόσια για το τραύμα τους, να κάνουν λίγο ησυχία και να μην ταράζουν την κανονικότητα. Μια κανονικότητα που έτσι και αλλιώς και με μεγάλο κόστος ανατράπηκε αμετάκλητα μέσα στο 2021.

Φέτος, πρέπει να είναι η πρώτη φορά που σαν κοινωνία σκαλίζουμε επίμονα τις πληγές μας, μέχρι να βρούμε ποιος και τι τις προκάλεσε. Και γι’ αυτό οφείλουμε πολλά σε ένα δυναμικό και δραστήριο φεμινιστικό κίνημα που δεν έχει σταματήσει να μιλάει, να υποστηρίζει, να συμπεριλαμβάνει, να διεκδικεί και να διευρύνεται. Σίγουρα είμαστε μόνο στην αρχή. Ακόμα στα ελληνικά σχολεία δεν έχουμε σεξουαλική αγωγή, η μισθολογική ψαλίδα παραμένει, τα

ΜΜΕ βρίθουν σεξισμού και δικαιολογιών απέναντι σε γυναικοκτόνους, ενώ κοριτσάκια διαπομπεύονται στο internet. Δεν είναι καθόλου εύκολο. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η πατριαρχία είναι ένα σύστημα που δεν γεννά μόνο ανισότητες αλλά θρέφει και προνόμια· και ποιος έχει διάθεση να τα αποποιηθεί;

Τμήμα λοιπόν της λύσης βρίσκεται και στην αντίπερα όχθη, αυτή των αντρών, όσων τουλάχιστον ξεκινούν σιγά σιγά ν’ ακούν, επερωτούν τις συμπεριφορές τους και αποποιούνται τη τοξική αρρενωπότητα…αιώνων, αλλάζοντας στρατόπεδο χωρίς πολλές φανφάρες. Άλλωστε, η δημοσιοποίηση και η πληθώρα περιστατικών βίας και γυναικοκτονιών υπήρξε ένα μεγάλο καμπανάκι για όλους μας. Όλο και περισσότερο αναγνωρίζεται πως το «καμία άλλη» είναι η κορυφή του παγόβουνο και πως στο δρόμο για την αποφυγή κορύφωσης της βίας, πολλά και καθημερινά πρέπει να ανατραπούν οριστικά, ξεκινώντας από σήμερα και απ’ όσα συμβαίνουν δίπλα μας.

*Untitled (Your body is a battleground),

Barbara Kruger (1989)