Αφιερώματα

Αν δεν έχεις αποφασίσει ποια είναι η αγαπημένη σου θεατρική παράσταση για φέτος, αν δεν έχεις κλείσει την επόμενή σου έξοδο, αν δεν έχεις γίνει ακόμη μάρτυρας του… “Τυχαίου Θανάτου ενός Αναρχικού”, προλαβαίνεις μέχρι τις 17 Απριλίου να πάρεις το εισιτήριό σου.

Πρόκειται για την παράσταση που πρέπει να δεις αν θέλεις να βγεις από την αίθουσα τραγουδώντας, αν ψάχνεις κάτι να σε προβληματίσει για μέρες, αν αναζητάς μια αφορμή για να “φουντώσει” το ενδιαφέρον σου για την τέχνη και τον ρόλο της σε σχέση με τα πιο φλέγοντα κοινωνικά ζητήματα.

Η τολμηρά σατιρική ιστορία του Ντάριο Φο παίρνει σάρκα και οστά πάνω στη σκηνή του θεάτρου Γκλόρια, όπου ο Πάνος Βλάχος δίνει νόημα στη φράση “ο ηθοποιός μπήκε στο πετσί του ρόλου” για να απογειώσει το σύγχρονο πολιτικό θέατρο με την ευρηματικότατη σκηνοθεσία του Γιάννη Κακλέα. Ακόμη κι αν σε προδιαθέτει για κάτι αρκετά τολμηρό το όνομα του Κακλέα, το θεωρώ βέβαιο πως θα αναθεωρήσεις! Γιατί ναι, το έργο είναι τολμηρό, αλλά πλήρως γειωμένο στην πραγματικότητα που όλοι μοιραζόμαστε.

(προσωπικά πάντως είμαι fan της σκηνοθετικής του ματιάς)

Η κεντρική ιδέα

“Ο τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού” είναι μια διασκεδαστικά σκληρή σάτιρα της εξουσίας και ένα δριμύ κατηγορώ ενάντια στην ποινικοποίηση των διαφορετικών -και κυρίως των πιο προοδευτικών- ιδεών.

Αυτό συμβαίνει μέσα από γλαφυρές ερμηνείες που φλερτάρουν με τα όρια του ρεαλιστικού, αλλά και του παραμυθένιου.

Αυτό συμβαίνει σε μια εξαιρετικά κομβική στιγμή -τη στιγμή που η χώρα μας βρίσκεται στο ναδίρ των ευρωπαϊκών θέσεων σε θέματα λογοκρισίας. Μόλις προ δύο ημερών η νέα έκθεση του Media Freedom Rapid Response (MFRR) κατήγγειλε την πολιτική μας ηγεσία για την κατάσταση της δημοσιογραφίας και της ελευθερίας του λόγου. Και δεν είναι η μόνη έκθεση που μας συγκρίνει με καθεστώτα τύπου “Όρμπαν”…

Το ζήτημα της ελευθερίας και του περιορισμού της από την σκληρή κρατική εξουσία και τους πιο βίαιους εκ των μηχανισμών της είναι το κεντρικό θέμα της θεατρικής παράστασης, που όπως έχει πει ο ίδιος ο Ντάριο Φο συνεχίζεται “με αμείωτη επιτυχία γιατί στη ζωή πληθαίνουν κάθε τόσο η αιματοχυσία, οι βόμβες τα μεγάλα λόγια και τα μεγάλα σκάνδαλα -πάντα από τα ίδια συστήματα που οργανώνουν τη βία και που δεν μπορούν να χωνέψουν αυτούς που δεν σκύβουν το κεφάλι”.

Η υπόθεση

Η ιστορία που “ντύνει” τον κεντρικό αυτό άξονα της παράστασης δεν θα μπορούσε να αποδοθεί καλύτερα παρά μέσα από το λόγια του βασικού theme song:

“Ένα τυχαίο γεγονός /μια νύχτα με αστέρια /που βρέθηκε αναρχικός /σε λάθος μπάτσου χέρια

Κι απ’ το ανοιχτό παράθυρο /έπεσε μοναχός του /γιατί πολύ τον τρέλανε /ο άλλος εαυτός του

Είπαν πως ήτανε τρελός πως ήταν μεθυσμένος /άλλοι πως ήτανε δειλός πως ήταν ματιασμένος

Είπαν του φανερώθηκε η θεία παρουσία /μα ήτανε αλλεργικός σε κάθε εξουσία”.

Και το τραγούδι τελειώνει:

“Υπάρχει ένας θάνατος, ένας τυχαίος φόνος /που επαναλαμβάνεται στα μάτια μου μπροστά

απέναντι στο άδικο κανείς μη μένει μόνος /δεν φτιάχτηκαν οι άνθρωποι να ζούμε χωριστά”.

Με αυτή τη σκέψη σε αφήνει η παράσταση. Σε “υποχρεώνει” να πάρεις θέση απέναντι στο άδικο και να ξαναθυμηθείς την αξία της αλληλεγγύης.

Νομίζω πως πέρα από όλα όσα ανέφερα για να σε πείσω να διαβείς το κατώφλι στην Ιπποκράτους 7, αυτό που ξεχώρισα είναι πόσο up to date είναι η παράσταση. Σου αφήνει την αίσθηση ότι κάθε βδομάδα μπορεί να αναδιαμορφώνεται ανάλογα με την επικαιρότητα. Έχει μια ιδιαίτερη ρευστότητα που το καθιστά ωστόσο απόλυτα διαχρονικό.

“Χρησιμοποιήσαμε το έργο, το κεντρικό εμπορικό θέατρο και την συγκυρία σαν έναν δούρειο ίππο προκειμένου να μιλήσουμε για πράγματα δύσκολα να ειπωθούν σε τόσο μεγάλες σκηνές”, είπε σε συνέντευξή του στο ρ/στ “στο Κόκκινο” ο Πάνος Βλάχος. (Και μπορείς να την ακούσεις όλη εδώ → https://www.avgi.gr/gallery/podcasts/404012_se-ena-hydaio-systima-epilego-na-zo-paleyontas-gia-enan-kalytero-kosmo)

Πριν κλείσω αυτό το κείμενο θα ήθελα να αναφερθώ στην εξαιρετική ηθοποιία των Φοίβου Ριμένα, Θοδωρή Σκυφτούλη, Ιφιγένειας Αστεριάδη, Κωνσταντίνου Μαγκλάρα και Στέλιου Πέτσου, αλλά και στην υπέροχη μουσική και στίχους του Βάιου Πράπα. Οι καλλιτέχνες αυτοί είναι ένας-ένας κι άλλοι λόγοι για να δεις την παράσταση.